Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Δ')

Live εικόνα Αθήνας από το Αστεροσκοπείο Πεντέλης

Σχεδόν αίθριος

18.8 °C

55%

ΑΡΧΙΚΗ

pentelikonews.gr

Πολιτισμός - Τουρισμός

Προσαρμοσμένη αναζήτηση Google

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Δ')
Ημερομηνία: 25/2/2025, 10:16 - Εμφανίσεις: 138

Εξ όσων γνωρίζουμε, κατά τους Ελληνιστικούς Χρόνους υπήρχε σε πρακτικό επίπεδο μια σαφής διαφοροποίηση ανάμεσα στη λογοτεχνική και τη μη λογοτεχνική μετάφραση: στην πρώτη συναντούμε ελεύθερες κατά το μάλλον ή ήττον αποδόσεις, στη δεύτερη πιστές –με διάφορες παραλλαγές ασφαλώς– αποδόσεις.

Την εν λόγω διάκριση προέβαλε εμφατικά στα χρόνια της Ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας (1ος αιώνας π.Χ.) ο Κικέρων, ο οποίος ως έγκριτος μεταφραστής τονίζει πως σημασία έχουν όχι οι λέξεις αυτές καθαυτές, αλλά το νόημα των κειμένων.

Η δική του μεταφραστική μέθοδος, όπως την περιγράφει επακριβώς ο ίδιος, θα μπορούσε να συμπυκνωθεί στο ακόλουθο χωρίο: «Και δε μετέφρασα ως απλός μεταφραστής, αλλά ως ρήτωρ, διατηρώντας το γενικό νόημα και τη μορφολογία του πρωτοτύπου, […] αλλά σε γλώσσα σύμφωνη με τις ημέτερες γλωσσικές συνήθειες.

Δε θεώρησα απαραίτητο να αποδώσω το κείμενο λέξη προς λέξη, αλλά να διαφυλάξω το γενικό ύφος και την ουσία (κύρια σημασία) του».

Την περιφρόνηση του Κικέρωνος για τους αδέξιους μεταφραστές, τους μεροκαματιάρηδες υπερασπιστές της πιστής μετάφρασης, συμμερίζεται και ο Οράτιος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής της Ρώμης και της οικουμένης.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα πολύ ελεύθερων αποδόσεων –αναδημιουργιών στην ουσία– αποτελούν η μετάφραση της Οδύσσειας από τον ποιητή Λίβιο Ανδρόνικο (3ος αιώνας π.Χ.) και οι διάφορες μεταφράσεις των Φαινομένων του ποιητή Αράτου του Σολέως, από την εποχή του Κικέρωνος έως και τον 4ο αιώνα μ.Χ.

Στον αντίποδα της προσέγγισης αυτής βρίσκονται επίσημα κείμενα όπως η ελληνική εκδοχή των Res Gestae (Πεπραγμένων) του ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού (του επονομαζόμενου Αυγούστου), καθώς και τα δίγλωσσα κείμενα λατίνων συγγραφέων (του Βιργιλίου, του Κικέρωνος κ.ά.) που προορίζονταν για παιδαγωγική χρήση.

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο Οράτιος, ο μεγάλος λυρικός ποιητής της Ρώμης και της οικουμένης.

Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Α’) Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστ...

Πηγή/Περισσότερα: in.gr

Μείνετε σε επαφή μαζί μας: